1915 Osmanlı Ermenilerine Ne Oldu?; Çarpıtılan-Değiştirilen Tarih

Ermeni meselesi konusunda şimdiye kadar yazılmış en tarafsız, gerçekleri olduğu gibi aksettiren önemli bir kitap ama Batıda bu kitaptan kimse söz etmiyor. Kemal H. Karpat Osmanlı Ermenilerine ne oldu? sorusu etrafındaki tartışmaların bundan böyle Lewy'nin kitabını dikkate almaksızın sürdürülebileceğini sanmıyorum. Umarım kitabı da en kısa zamanda Türkçeye çevrilir ve ilgilenen herkesin yararlanması mümkün olur. Şahin Alpay "Bu tarihî olayı titizlik ve nesnellikle yeniden ele alan bu çalışma, sevindirici bir katkıdır. Lewy'nin kitabının, Ortadoğu tarihi ve siyaseti konusunda çalışan öğrenciler için okunması zorunlu bir eser sayılmaya başlaması kuvvetle muhtemeldir." Insight Turkey "Nihayet, 1915-1916da Doğu Anadoludaki Ermeni nüfusun tehcir edilmesi ile ilgili, her iki tarafın raporlarını inceleyen, dikkatli bir biçimde dengelenmiş, dürüst ve adil bir çalışma yapıldı." Middle East Policy Yayınlandığı günden beri Ermeni meselesi üzerine en çok tartışılan kitaplardan biri haline gelen Lewy'nin kitabı şimdiye dek yayınlanan eserlerden birçok açıdan farklı. Öncelikle 1915 ve öncesinde yaşananları kronolojik olarak ele alan yazar iki tarafı da tarafsız bir hakem gibi eleştirmekte, tarafların ileri sürdükleri kaynakları bir dedektif titizliğiyle incelemekte ve bunu yaparken her iki tarafın da duygusal deneyimlerine saygıyla yaklaşmakta. Lewy, Almanya, ABD ve İngiltere gibi devletlerine resmî arşivlerinde ve çeşitli yayınlar üzerinde yaptığı kapsamlı araştırmalardan elde ettiği bulguları bir araya getirerek 1915-16 yıllarına yeni bir bakış açısıyla yaklaşmakta. Kitapta soykırım iddialarına temel oluşturan belgeleri masaya yatıran Lewy, yaşananların önceden planlandığı iddialarını çürütürken, ölümlerin, dönemin şartları ve savaş ortamının yokluğu içerisinde gerçekleştiğini kanıtlarıyla ortaya koyuyor. Ermeni meselesiyle ilgili akılda kalan birçok sorunun cevabının bulunabileceği eser, Osmanlı İmparatorluğu'nda neler yaşandığını merak eden okurlar için çok yönlü bir araştırma.