Denizlük – Büyük Deniz Sözlüğü

Deniz anlata anlata bitmez, bitmemelidir de. Yıllar önce denizi anlatacak olanlara daha iyi anlatabilmeleri için, anlatılanları da okuyacak olanlara daha iyi anlayabilmeleri için denizin dilinin bir sözlüğünü yazma hevesine kapıldım. Önce bu iş nasıl olur diye denemek üzere Yıldız Adları Sözlüğü’nü, arkasından Deniz Balıkları Sözlüğü’nü yazdım. Deniz sözlüğü işlerinin piri olan Süleyman Nutkî’ye çömezlik edip onun Kamûs-i Bahrî’sini yeni yazımıza çevirdim. O arada öğrendiklerimin bir bölümünü Denizin Dili-Denizin Yazısı’nda anlattım. İşte elinizdeki Denizlük, o uzun yılların ve denemelerin bir ürünüdür. İkinci amaç, diğer deniz sözlüklerinde büyük ölçüde göz ardı edilmiş olan etimolojik amaçtır. Sözcüklerin kökenlerini açıklamak ya da bunlar hakkında açıklamalar önermek yönünde çaba gösterdim. Üçüncü olarak, açıkça dile getirilmemiş olsa da Denizlük, bir Türkçe-İngilizce sözlük olarak da kullanılabilir. Doğrudan Türkçe sözcüklerden hareketle düzenlenmiş olduğundan, Denizlük’te yer alan İngilizce karşılıklar, çoğu zaman uzun açıklayıcı ifadeler yerine, tekil sözcük ya da terim niteliğinde yer almaktadır. Eleştirel açıdan bakacak olursak, Denizlük , otodidakt bir amatör denizci tarafından derlenmiş bir sözlüktür. Eksiklerinin giderilip daha sağlıklı bir yapıya kavuşabilmesi için hem dilbilimci ve denizbilimciler hem de deneyimli ve deniz kültürü zengin denizciler tarafından gözden geçirilerek işlenmesi gerekir. Bu bakımdan, derlememin, genel bir deniz sözlüğü olmanın ötesinde, Türkçe deniz dili çalışmalarında el altında bulundurulabilecek yararlı bir kaynak olacağını ümit etmek istiyorum.
Mustafa Pultar