Devletler, Bankalar ve Kriz; Meksika ve Türkiyede Yükselen Mali Kapitalizm

Türkiye ve Meksika dünya ölçeğinde, iktisaden birbirine yakın konumda bulunan ülkeler. Türkiye üzerine karşılaştırmalı çalışmalar pek fazla değil. Özellikle ülkenin mali yapısının karşılaştırmalı analizi hiç yok. Bu açıdan Thomas Marois'in eseri önemli bir yere oturuyor. Thomas Marois'in eseri, Meksika ile Türkiye'de bankacılık, kalkınma ve finans kapitalizminin yükselişine ilişkin etkileyici ve titiz bir çalışma. Çalışma Marksizm'den ilham alan ve devletlerle bankaların toplumsal ilişkiler ve kriz ile işgücünün bugün finans açısından hayati öneme haiz olarak anlaşılması üzerine kurulu bir çerçeveye oturtuyor. Yenilikçi bir tarihsel materyalizm merceğinden bakan Marois, gelişmekte olan finans kapitalizmini "kurumsallaşmış öncelikler ve kapsayıcı toplumsal mantık, devlet yöneticilerinin ve yönetim elitlerinin eylemlerine çoğunlukla işgücünün aleyhine yön verirken; yerli ve yabancı finans sermayesinin çıkarlarının devlet aygıtında birleştiği mevcut birikim safhası" şeklinde tanımlıyor. Meksika ile Türkiye'yi kuramsal ve tarihsel anlamda derinlemesine tartışırken, neoliberal deneyimlerinin mükemmel bir analizini sunuyor. İki "gelişmekte olan kapitalizm", Meksika ile Türkiye bağlamında devlet, finans sermayesi ve emek arasındaki ilişkileri ayrıntılı bir şekilde irdeleyen Marois eleştirel siyasi iktisat geleneğine önemli bir katkı sağlıyor. Finansallaşma, finansallaşmanın yaptıklarıdır. Kapitalizm içinde finansın evrensel özelliklerinin bir karışımıdır, neoliberal çağa ve günümüzde içine işlediği sayısız özel küresel piyasaya ve ülkeye hakimdir ve hatta onların belirleyici özelliğidir. Çarpıcı bir karşılaştırmalı politik ekonomi çalışmasıyla, Marois ustalıklı bir şekilde finansın bu yönlerini birlikte işliyor, gelişen dünyada finansallaşma anlayışına klasik ve özgün bir katkı haline gelecek araştırmasında hem yenilikçi kuramsal anlayışlardan hem de vaka incelemeleri olarak Türkiye ile Meksika'daki kanıtlardan yararlanıyor, serbest piyasalar çağında hem devletin rolünü hem de alternatiflerin olanaklılığını hatta gerekliliğini vurguluyor. -Ben Fine- Uzmanlar merkezdeki kapitalist ülkeleri kıvrandıran finans krizine odaklanmışken, 'gelişmekte olan piyasalar' da aynı zamanda finans kapitalizmi dünyasında olağanüstü dönüşümler geçirmektedir. Tom Marois olağanüstü çalışmasında en önemli iki devlet öncülüğündeki kapitalizm, Türkiye ile Meksika'da, finans öncülüğünde neoliberal stratejiler oluşturulurken bankacılık sektörünün evrimini dikkatle inceliyor. Bunun kalkınma stratejileri açısından sonuçları ise dikkatli bir okuma gerektiriyor. Bu, çağdaş kapitalizmde karşılaştırmalı politik ekonomi öğrencileri için eşsiz ve önemli bir çalışmadır. -Greg Albo-