Kadıdan Hakime

Siyasal iktidar değişimiyle birlikte yargı kararları kısa su¨rede nasıl değişebiliyor? Binlerce hâkim, siyasal iktidarın gu¨nlu¨k politik tavırları doğrultusunda kısa aralıklarla değişen ve birbirini çu¨ru¨ten kararları nasıl verebiliyor? Bağımsız ve tarafsız olduğu dillerden du¨şmeyen yargının kolaylıkla manipu¨le edilebilmesi ne şekilde gerçekleşiyor? Hâkimlerin ve savcıların iktidarın arzusu doğrultusunda sevk ve idaresi nasıl mu¨mku¨n oluyor?

Gu¨nu¨mu¨zde Hâkimler Savcılar Kurulu, yargı u¨stu¨ndeki mutlak gu¨ç pozisyonunu, hâkimler u¨zerindeki otoritesini hangi araçlarla tesis ediyor? Tu¨rkiye’deki yargının gerçek anlamda anlaşılması için tu¨m bu soruların ve fazlasının cevaplanması gerekiyor. Uzun su¨redir yargı pratiğinin içinde olan, hukuka sosyolojik, tarihsel ve felsefi bir bakış açısıyla yaklaşan Muzaffer Şakar, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e aktarılan ve gu¨nu¨mu¨ze uzanan su¨reçte hâkimlik mesleğini yolcuğunu etraflı biçimde ele alarak bu soruların peşine du¨şu¨yor. Osmanlı’da kadılık, Cumhuriyet dönemindeyse hâkimlik teşkilatının inşasına ve yu¨ru¨tu¨lu¨ş biçimine ilişkin tarihsel bilgilere, mevzuata ve uygulamalara değinerek yargının öteden beri su¨regelen bu¨rokratik niteliklerini ortaya koyan Kadıdan Hâkime, hukuktan ziyade devlete; adaletten ziyade bu¨rokrasiye göre hizalanan yargının seyrini gözler önu¨ne seriyor.

“(…) karar verme su¨recinin hâkim ve norm arasında yaşanan bir su¨reç olmadığını, hâkimin ne ‘yasanın dili’ ne de gerçek ‘kanun koyucu’ olarak niteleneceğini anlayacaktım. Hâkim, ne hukuk normuna anlam kazandıran, ne de hukukun ne olması gerektiğini söyleyen kişiydi. Hâkim, hukuk normunu uygulamakla, hatta daha basitiyle dava dosyasını sonuçlandırmak için gerekli prosedu¨rleri ve ilgili evrakları tamamlamakla yu¨ku¨mlu¨ydu¨ . Sadece norm değil, aslında hu¨ku¨m de hâkim için verili unsurlardan biriydi.