Tanzimat’Tan Erken Cumhuriyet’E Kumar

Ahmet Yes¸ilyurt, Osmanlı topraklarında c¸ok daha o¨nce go¨ru¨lmeye bas¸lamıs¸ olsa da o¨zellikle Tanzimat do¨nemiyle birlikte gittikc¸e daha da yaygınlas¸an “kumar”ı ve para ic¸in oyun oynama alıs¸kanlıklarını c¸es¸itli yo¨nleriyle ele alıyor: Bugu¨n “kumarhane” olarak degˆerlendirdigˆimiz yerlerin olus¸um su¨reci nasıldı? Devletin “kumarla mu¨cadele” kapsamında aldıgˆı tedbirler, yaptıgˆı du¨zenlemeler nelerdi? Kumar tutkunlarının her kos¸ulda oynamaya devam etmek ic¸in buldukları c¸o¨zu¨mler nelerdi, yakalanmamak ic¸in neler yapıyorlardı? Tanzimat sonrasına kadar Osmanlı topraklarına yabancı olan modern anlamdaki kumarhaneler, Osmanlı ve Cumhuriyet basınında, kitaplarda, dergilerde nasıl yer alıyorlardı?

Kapsamlı bir ars¸iv aras¸tırmasına dayanan, kumarın ve oyunların ne s¸ekilde evrildigˆini Osmanlı ve erken Cumhuriyet devri ac¸ısından belgeler u¨zerinden kronolojik denilebilecek s¸ekilde ortaya koyan c¸alıs¸ma “talihe zar atanları”, kumar masalarında bu¨tu¨n varlıklarını yitirseler de oynamaktan vazgec¸meyenleri, kumar yu¨zu¨nden is¸lenen cinayetleri, yu¨ru¨tu¨len takibatları, kumar du¨s¸ku¨nu¨ devlet go¨revlilerini, resmi^ ve gayriresmi^ kumar salonlarını, “bitirimhaneleri” ve bunlara yo¨nelik tepkileri go¨zler o¨nu¨ne seriyor.

Tanzimat’tan Erken Cumhuriyet’e Kumar, “Ka^r etmek isterseniz hic¸ oyun oynamayın, muhakkak ka^rlı c¸ıkarsınız” so¨zu¨nu¨n de ortaya c¸ıktıgˆı trajikomik durumları, gerek devletin gerek kumarbazların tutumlarını du¨s¸u¨ndu¨ru¨cu¨ oldugˆu kadar yer yer egˆlenceli boyutlarıyla da ortaya seren bir c¸alıs¸ma.