Türk-Arap İlişkileri

“Bu kitap, özellikle ATASE ve Türkiye’deki diğer arşivlerden sağlanan belgeleri kullanarak 1914 ve 1923 yılları arasında gelişen Osmanlı/Türk-Arap ilişkileri hakkındaki çalışmalara katkı sağlamaktadır.”

-Dr. Kate Fleet, Cambridge Üniversitesi

“Bu eser, Osmanlı Devleti’nin dağılışı ve Türk ulusal bağımsızlık mücadelesi sırasında Osmanlı/Türk ileri gelenlerinin Osmanlı’nın elinde kalan son Arap topraklarına yaklaşımına kapsamlı bir bakış sunmaktadır.”

-Prof. Dr. Ebru Boyar, Orta Doğu Teknik Üniversitesi

I. Dünya Savaşı esnasında Şerif Hüseyin’in öncülüğündeki isyanla Arap Yarımadası’nda neler değişmiştir? Avrupa ülkeleri isyan karşısında hangi tutumları sergilemiştir? Kuzey ve Güney Yemen’de ne tür mücadeleler yaşanmıştır? Anadolu’da Millî Mücadele sürerken Arap coğrafyasındaki karmaşaya hangi siyasî ve askerî refleksler gösterilmiştir? Türk-Suriye ve Türk-Irak ilişkilerinde Cumhuriyetin kuruluş yıllarına ilerlerken hangi gelişmeler yaşanmıştır? Lozan Konferansı ve onun sonucundaki kararlar Türk-Arap ilişkilerine nasıl yansımıştır?

Arap Yarımadası’ndaki Osmanlı varlığı 16. yüzyıldan I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar devam etti. Arap Yarımadası’ndaki Osmanlıların siyasi ve askeri hâkimiyeti, I. Dünya Savaşı sırasında kritik bir evreden geçti. Etkileri günümüzde de devam eden siyasal değişim bu dönemde yaşandı. Ancak savaş sırasında başlayan sorunlar 1918’de imzalanan ateşkes antlaşmalarıyla nihayete ermedi. Önemli bir kısmı savaş sonrasına aktarılacak nitelikteydi, bir kısmı uzun vadede başka sorunlara dönüştü ve çok azı nihai çözümlere ulaştı.

Akademik literatürün Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş ile bu geçişin devletin dış siyasetinde yarattığı süreklilik ve kopuşları kapsamlı olarak ele almadığı görülmektedir. Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin Türk-Arap ilişkileri özelinde yoğunlaşan seyrini ele alan bu çalışmanın ortaya çıkmasında tespit edilen bu eksiklik önemli bir hareket noktası olmuştur. Arap Yarımadası’nın Osmanlı Devleti’nden kopuşunu ve Anadolu’da Millî Mücadele devam ederken bu bölge ile kurulan diyalog ve ilişkilerin seyrini irdelemeye odaklanan bu çalışma, Ü. Gülsüm Polat’ın altı seneye yayılan uzun araştırmaları sonucunda ortaya çıkmıştır.

“Türk-Arap İlişkileri: Eski Eyalet